والدین ممکن است با کودک بیش فعال خود چالش های مختلفی داشته باشند. نوع تغذیه برای کودک بیش فعال از جمله چالش هاست. برای شروع باید ابتدا با نشانه ها و ویژگی های کودکان پیش فعال اشنایی پیدا کنید. شاید شما هم کودکانی را دیده باشید که جنبوجوش زیادی دارند و به اصطلاح از دیوار راست بالا میروند؛ برخی والدین به اشتباه تصور میکنند که این شیطنت و بازیگوشی طبیعی است. در حالی که این امکان وجود دارد فرزندشان دچاراختلال بیش فعالی باشد .
آوای مشاوران در این مقاله قصد دارد از نشانه ها و علت بیش فعالی صحبت می کند که جهت دریافت اطلاعات برای نحوه ی برخورد با کودک بیش فعال از مقاله مذکور استفاده کنید.
فهرست مطالب
بیش فعالی
بیش فعالی اختلال روانی است که از سه سالگی قابل تشخیص است؛ این اختلال به سه نوع تقسیمبندی میشود که عبارتند از :
نقص توجه
تکانشی
مرکب
نشانه های کودکان بیش فعال
نشانه های عمومی کودکان بیش فعال به این صورت است که : این کودکان تکالیف و وظایف مدرسهشان را به موقع تمام نمیکنند؛ آنها نسبت به سخنان و تدریس معلم خود هم بیتوجه هستند .
کودکان بیش فعال در انجام کارها و تکالیف مدرسهشان حواسپرت هستند. این افراد تمرکز طولانی مدت ندارند و خیلی زود از انجام وظایف مدرسهشان خسته میشوند .
کودکان بیش فعال کم حوصله هستند؛ آنها اغلب سخنان معلم و دیگران را در هنگام صحبت کردن قطع میکنند. توجهی به رعایت نوبت ندارند و بیاجازه در کلاس و خانه راه میروند و میدوند. این کودکان همچنین کارهای خطرناک را بدون توجه به عواقب آنها انجام میدهند .
ویژگیهای کودکان بیش فعال
این کودکان بیقرار و ناآرام هستند و هیچگاه در یک مکان به شکل ثابت نمینشینند و دائم در حال راه رفتن هستند. این مشکلات در مدرسه نمود بیشتری پیدا میکنند. زیرا موجب برهم زدن نظم کلاس میشوند؛ آنها همچنین تکانشگر هم هستند. یعنی بدون فکر کردن اقدام میکنند و معمولاً از کارهای خود پشیمان نمیشوند .
این کودکان پیوسته در حال رویا پردازی بوده و تمرکز لازم را ندارند که این مشکل در مدرسه بیشتر خود را نشان میدهد. کودکان بیش فعال از نوع نقص، تمایل ندارند تکالیفی را انجام دهند که نیاز به دقت زیادی دارند. آنها اغلب به علت نداشتن تمرکز و توجه، کلماتی را که نوشتن آنها را هم بلد هستند در دیکته جا میاندازند .
انواع اختلال بیش فعالی
این اختلال به سه نوع نقص توجه، تکانشی و مرکب تقسیم بندی میشود .
کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی از نوع نقص توجه هستند، توجه و تمرکز لازم را ندارند و در انجام دادن تکالیف مدرسه شان بیدقت هستند. همچنین کودکانی که اختلال بیش فعالی از نوع تکانشی دارند، بیقرار و ناآرام هستند. این کودکان معمولاً زیاد صحبت میکنند. در بیش فعالی از نوع مرکب هم ترکیب علائم نقص توجه و تکانشی وجود دارد؛ بنابراین کودکان مبتلا به این نوع بیش فعالی علاوه بر توجه نداشتن، در کنترل تکانش هم با مشکل مواجه هستند .
زمان طلایی تشخیص اختلال بیش فعالی
اختلال بیش فعالی از سه سالگی قابل تشخیص است؛ معلمان در مدرسه میتوانند کودکان دچار این اختلال را شناسایی کنند؛ روانپزشکان و مشاور کودک هم از طریق آزمونها و مشاهدات رفتاری اختلال بیش فعالی را تشخیص قطعی میدهند .
علل ایجاد کننده اختلال بیش فعالی
علت اصلی ایجاد کننده این اختلال ناشناخته است، اما عوامل متعدد ژنتیکی، عصبی، شیمیایی، فیزیولوژیکی، اجتماعی و روان شناختی در بروز اختلال بیش فعالی نقش دارند .
در درمان این اختلال دارو درمانی تاثیر زیاد، اما کوتاه مدتی در کنترل علائم رفتاری کودکان بیش فعال دارد به همین علت در کنار درمان دارویی باید از مداخلات روانشناختی هم استفاده شود. برای درمان بیش فعالی توجه به نکات زیر اهمیت زیادی دارد .
درمان بیش فعالی
حساسیت زیاد به خرج ندهید
به بیش فعالی فرزند خود حساسیت فراوان نشان ندهید، زیرا این احتمال وجود دارد که این رفتار برای جلبتوجه باشد، حساسیت زیاد نسبت به این کودکان در بیشتر مواقع باعث میشود که آنها رفتار مخرب خود را بیش از پیش ادامه دهند بدون اینکه آن را اصلاح کنند .
آرامش محیط خانه را حفظ کنید
با روشهایی هر چند کوتاه مدت، خانه را آرام نگه دارید، زیرا کودکان بیش فعال در محیط پرسر و صدا و شلوغ، تحریکپذیری بیشتری نشان میدهند .
تمرکز بچه بیش فعال را در خانه به هم نزنید
زمانی که فرزند بیش فعال شما در خانه مشغول انجام تکلیف مدرسه است با او صحبت نکنید، رفت و آمدهایتان را هم محدود و صدای تلویزیون و سایر وسایل صوتی را کم کنید، زیرا این کودکان خیلی زود و با هرگونه محرک بیرونی تمرکز خود را از دست میدهند .
برای کارها و وظایف کودکان بیش فعال برنامهریزی کوتاه مدت انجام دهید
به کودکتان برنامهریزی در کارها را یاد بدهید و به او کمک کنید تا برنامه روزانه برای خودش بنویسد، تعداد کارهای کمی را در زمان مشخص از او درخواست کنید؛ دانش آموزان بیش فعال باید در هر زمان کارهای محدودی را انجام دهند . مقاله ی تربیت کودک به شما در این مورد کمک می کند.
تغذیه کودکان بیش فعال
بیش فعالی یك اختلال رفتاری شایع است كه حدود 8 تا 10 درصد از كودكان سنین پیش دبستانی به آن مبتلا هستند. احتمال ابتلا به این اختلال در پسران 3 برابر بیشتر از دختران است،اما علت این تفاوت هنوز ناشناخته است .
اسیدهای چرب ضروری
برخی از اسیدهای چرب كه در بدن ساخته نمیشوند ، ولی در حفظ سلامت انسان نقش حیاتی به عهده دارند، اسیدهای چرب ضروری نامیده می شوند.اسیدهای چرب ضروری عبارتند از : اسیدهای چرب امگا -3 ،امگا– 6 .
مغز انسان حدود 6 درصد چربی دارد كه اسیدهای چرب امگا-3 مغز انسان حدود 6 درصد چربی دارد که اسید های چرب سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است. یكی از نقشهای مهم اسیدهای چرب ضروری ، ارتباط و انتقال بین سلولهای مغز است
.اسید چرب امگا -3 كه برای رشد و عملكرد مغز ضروری است ممكن است رفتار،حافظه و كمبودهای رفتاری و شخصیتی را بهبود بخشد .یافتههای مطالعات نشان داده است كودكان مبتلا به بیشفعالی دارای سطح پایین تری از اسیدهای چرب ضروری هستند كه در نتیجه مشكلاتی در یادگیری،رفتار،خواب و عملكرد ایمنی آنان ایجاد می كند؛به طوری كه در پسران 6 تا 12 سال كه دارای سطح پایین اسیدهای چرب امگا-3 بودند،مشكلات كم خوابی بیشتری دیده شده است .
بهترین منبع اسیدهای چرب امگا -3 ، ماهیهای آزاد مثل سالمون، ساردین، میگو و شاه ماهی است و منابع اسیدهای چرب امگا-6، كنجد، تخمه كدو تنبل و تخمه آفتابگردان هستند. دیگر منابع اسیدهای چرب ضروری (امگا- 3 و امگا- 6 ) آجیلها،لوبیای سویا،روغن بادام زمینی و روغن زیتون است .
روی
مطالعات یافتههای مختلف ارتباط بین كمبود روی و بیش فعالی را نشان داده است، به طوری كه سطح سرمی روی در كودكان مبتلا به بیش فعالی به طور قابل توجهی پایین تر از كودكان طبیعی بوده است.كمبود روی در كودكان مشكلاتی از قبیل خشونت،كج خلقی،گریههای زیاد،بیزاری و نفرت و ناتوانی در تمركز را ایجاد می كند.
گوشت،ماكیان،شیر و محصولات لبنی 80درصد كل میزان روی غذایی را تشكیل می دهند. انواع سایرگوشتها،جگر،پنیر،غلات كامل، لوبیاهای خشك، مغزها و محصولات سویا نیز منابع نسبتا خوب روی هستند .
كلسیم
كمبود كلسیم ممكن است بیش فعالی را به وجود آورد.بنابر این می توان با تنظیم یك برنامه غذایی مناسب حاوی كلسیم نظیر، شیر، پنیر، نان،بستنی، ماست، سبزیجات برگ سبز مانند كلم،برگهای سبز شلغم،یا مكملهای كلسیم،این كمبود را بر طرف كرد .
شكر
یافتههای برخی از مطالعات نشان داده اند كه مصرف شكر ممكن است سطح آدرنالین را در كودكان به میزان 10 برابر افزایش دهد.بنابراین این نتایج بیانگر ارتباط مستقیم بین رفتارهای خشونت آمیز با دریافت شكر بالاست. ویتامینهای گروه B :كمبود ویتامینهای گروه B در كودكان بیش فعال شایع است.
نتایج یك مطالعه روی 27 كودك مبتلا به بیش فعالی نشان داد كه مصرف روزانه 200 تا 300 گرم فسفاتیدیل سرین به مدت 2ماه منجر به بهبودی قابل توجهی -92درصد- در ظرفیت یادگیری و رفتاری آنان شده است .
منیزیم
نتایج برخی از بررسیها نشان داده اند كه كمبود منیزیم در كودكان بیش فعال وجود دارد،به طوری كه با دریافت منیزیم بیش فعالی در آنان به میزان قابل توجهی كاهش یافته است.منابع غذایی منیزیم عبارتند از :مغزها،حبوبات،غلات آسیاب نشده و نیز سبزیجات برگ تیره و شیر .
آلرژیهای غذایی
آلرژیهای غذایی می توانند باعث بروز نشانههایی از بیش فعالی شوند برای مثال:شكر،شكلات،تخم مرغ،گندم ، رنگها، طعم دهندهها، افزودنیها و ذرت. (در حال حاضر حذف این مواد از برنامه غذایی كودكان آسان نیست زیرا به راحتی در دسترس كودكان است.)اگر این مواد غذایی را تا 2 هفته حذف كنیم بعد از 2 هفته هر 2روز در میان می توانیم به غذای كودك هر كدام را اضافه كنیم. بهوسیله حذف كردن این مواد از برنامه غذایی و بازگرداندن آن بعد از مدتی می توانید تشخیص دهید كه آیا كودكان نشانههایی از بیش فعالی دارند یا خیر ؟
توصیههای تغذیه ای برای كودكان مبتلا به بیش فعالی
رژیم كم شكر، پرهیز از خوردن قندهای ساده و شیرینیها
استفاده بیشتر از پروتئینها مثل مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز
حذف یا كاهش آلرژنهای غذایی مثل: بادام زمینی، تخم مرغ، شكلات، پنیر، شكر، گندم، سویا، گیلاس، آلبالو، توت فرنگی،كشمش، نوشابهها، هلو، آلو، پرتقال، بیسكویت، سیب، توت، گوجه فرنگی، خیار، آدامس، سس، آبلیمو، كنسروها، مربا، ترشی، كمپوتها، قهوه و چای .
درمان كمبودهای تغذیه ای و استفاده از مكملهای غذایی
حذف یا كاهش افزودنیهای خوراكی و رنگهای مصنوعی مثل : بادام بو داده ، ادویههای معطر ، آبنباتها، كیكها، دسرها، غلات صبحانه و نوشابهها
استفاده از منابع غذایی حاوی امگا- 3 مانند ماهی ، روغن زیتون و گردو در برنامه غذایی روزانه
استفاده از میوه و سبزی تازه
حذف غذاهای سرخ شده
محدودیت مصرف فرآوردههای لبنی
حذف كاكائو، شكلاتهای حاوی قهوه ونسكافه، نوشابههای رنگی، چیپس و پفك
افزایش مصرف آب
کلام آخر
کودکان بیش فعال در شرایط خاصی به سر میبرند که نیاز به بررسی و توجه خاص متناسب با شرایط خود دارند. والدین آگاه و مسئولیت پذیر علاوه بر مطالعه و افزایش آگاهی خود در خصوص کودک بیش فعال سعی در دریافت برنامه و رفتار مناسب مختص با شرایط فرزند خود دارند. در این روند می توانید علاوه بر استفاده از مقاله های نحوه ی تنبیه و محدودیت کودک و یا مقاله ی نحوه پاداش دهی به کودک با استفاده از مشاوره رایگان تلفنی آوای مشاوران این مسیر را هموارتر کنید.
بدون دیدگاه