وسواس

ممکن  در ذهنتون تعاریف متعددی از وسواس داشته باشید. حتی نشونه های خاصی رو با عنوان وسواس بشناسید. در اصل باید گفت وسواس میتونه نشانه های متعددی داشته باشه. نیاز به شناخت دقیق تر از انواع و شکل های اون هست که در این مقاله به اونها اشاره شده تا درنهایت با همراهی متخصص تشخیص اصلی انجام بشه و تکنیک های لازم ارائه بشه.

وسواس

مفهوم وسواس

اگر بخوایم وسواس رو تعریف کنیم و بدونیم که به چه رفتار و افکاری  وسواس گفته میشه. بهتر بدونیم که گاهی از دوران کودکی شروع میشه. اما،در سنین مختلف میتونیم وسواس رو ببینیم. در واقع وسواس یک نیروی درونی هست که فرد رو وادار به انجام یکسری رفتار و حرکات میکنه. باعث تکرار یکسری افکار در ذهنش میشه، که بر خلاف میل و اراده ی خودش هست. باوجود اینکه فرد میدونه این رفتار و افکار کاملا بیهوده هستن اما برای رها شدن از اونها ناتوان و درمانده میشه.

زمانی که یکی از اعضای خانواده با وسواس دست و پنجه نرم میکنه یک الگو برای افراد کوچکتر یعنی کودک خانواده میشه. فرد با رفتارها و افکاری که داره نظم خانواده رو بهم میزنه. به طوری که فرد از مسائل مهم زندگیش باز میمونه. در موارد شدیدتر ممکن که از شغل و خانواده دست بکشه. چراکه تحت فشار زیادی هست، خانواده هم ممکن بخاطر شرایط سختی که برای رفت و آمد و مهمانی رفتن و یا پذیرای مهمان بودن دارن، از معاشرت با دوستان و اقوام دست بکشن.

فکرهای وسواسی

کلمه ی وسواس شامل  اعمال اضطراری  و اجباری میشه. در زبان های انگلیسی و فرانسه یشتر بر افکار و محتویات ذهنی مزاحم و ناخواسته ای گفته میشه که غیر قابل اجتناب هست و افراد درگیر وسواس از آن شکایت می کنن.

  • فکرهایی که همراه با تصویر ذهنی هستن. به شکلی مزاحم و پایدار تکرار میشن، طوری که در نهایت باعث اضطراب و ناراحتی قابل ملاحظه ای میشه.
  •  این افکار و یا تصاویر ذهنی، نگرانی هایی در مورد مشکلات زندگی واقعی نیستن.
  •  فرد تمام تلاش خودش رو میکنه تا این افکار و تصاویر رو نادیده بگیره یا سرکوبشون کنه. حتی با مشغول شدن به کار دیگه ای از دستشون راحت بشه.

وسواس عملی

 

1 . رفتارهای تکرای مثل (چک کردن های مکرر، شستن دست ها، منظم کردن ) اعمال ذهنی ( شمارش ، تکرار واژه ها ) طوری که فرد احساس میکنه که در برابر فکرهای وسواسی راهی جز اطاعت و انجام نداره.

 

2 . آیا این رفتارها و اجبار بی دلیل هست ؟ نه، درواقع فرد برای کم کردن حالت آشفتگی، پریشانی و اضطراب خودش و یا حتی برای پیشگیری از رخ دادن اتفاقات هولناکی که در ذهنش داره انجامشون میده. طوری که فکر میکنه با انجام ندادنش اتفاق ناراحت کننده ای در پیش هست بنابراین این اعمال رو انجام میده تا پیشگیری کرده باشه.

وسواس فکری

چهره های وسواس

وسواس به شکل های مختلفی خودش رو نشون میده، چند شکل اون رو با هم بررسی کنیم.

 

1 . پرهیز

در این شکل از وسواس فرد مراقب هست. پرهیز و اجتناب و دوری از یکسری اشیاء و یا رفتارهای خاص  و مشخصی رو داشته باشه. مثل پرهیز از آلودگی، برای این مورد مدام دست ها ش رو میشوره و یا حمام های طولانی مدت داره و یا در مواردی در خانه چکمه میپوشه و …

پرهیز هایی که فرد داره نا امیدانه هست، چراکه نمیتونه حالتی ایجاد کنه که از آلودگی دور بشه اما باز هم تمام تلاش خودش رو میکنه.

 

2 . تکرار

این مورد هم نشانه و علامت دیگه ای از وسواس هست، اینکه فرد یک عمل بی فایده  و بی نتیجه ای رو به صورت مداوم تکرار میکنه. انگار که یک نیرویی از درون فرد ، اون رو مجبور میکنه که این عمل رو تکرار کنه مثل :

پوشیدن و در آوردن چندباره ی لباس که به فرد احساس آرامش میده، تمیز و مرتب کردن های مکرر، که میتونه تلفیقی از چهره ی پرهیز و تکرار وسواس باشه. فرد با اینکه کاملا این رو احساس میکنه که مجبور به انجام این اعمال هست، باز هم نمیتونه خودش رو متوقف کنه.

 

3 . تردید

بی تصمیمی و دو دل بودن. تردید های مداوم داشتن درباره ی امور مختلف میتونه یکی از چهره های وسواس باشه. فرد نمیتونه به خوبی تصمیم بگیره حتی تصمیم های کوچیک و روزمره براش سخته. درآن واحد یک موضوع رو هم قبول داره و هم قبول نداره و نمیتونه تصمیم بگیره که در چه موضعی قرار بگیره و این حالت بهش اضطراب بالایی میده.

 

 4 . ترس

از چهره های مهم وسواس میتونیم ترس رو معرفی کنیم. ترس بی ریشه و بی اساس.

نکنه فلان اتفاق بیفته ..؟

نکنه حولم کثیف باشه و کلی باکتری روش مونده باشه ..؟

اغلب ترس ها به شکل ترس از کثیفی و آلودگی هست، که همین موضوع باعث اصرار فرد بر تمیز کردن و شستشو های مکرر میشه.

ترس های مبهمی دیده میشه مثل کشته شدن فرزندش، هل دادن، جنون پیدا کردن، سقوط همسر و نزدیکان …

 

5 . دقت و نظم افراطی

در این شکل از وسواس افراد سعی دارن همه چیز رو دقیقا طبق نظم خاصی قرار بدن تا هیچ چیز غلط و غیر قابل پیش بینی اتفاق نیفته. همه چیز باید روی برنامه و حساب کتاب شده باشه. کاملا منظم و قابل پیش بینی، هرچقدر هم که این اعمال ازشون وقت و انرژی بگیره، باز هم براشون خسته کننده نیست چون با انجام این کار احساس آرامش می کنن.

مثلا اگر مدادها به ترتیب قد نباشن، روی میز هر چیزی در جای مشخص شده ی خودش به صورت کاملا دقیق قرار نگیره، باعث اضطراب و آشفتگیشون میشه.

 

6 . علائم دیگر

سرگرمی و انجام کارهای بی فایده هچون :

شمارش موزاییک ها و بررسی اینکه آیا با نظم کنار هم چیده شدن یا نه

ور رفتن و دستکاری موها ،سیبیل ها و یا دکمه های لباس

بالا انداختن تکراری و مداوم شانه ها و مراقبت در این امر که چهره و ظاهرش کاملا منظم باشه

مدام چشم به در داشتن و بستن درب اتاق برای مراقبت

اشتغال به این فکر که نکنه تو مدرسه و خیابون برای بچه اتفاقی بیفته، نکنه همسرم موقع غذا خوردن خفه بشه، حالا که رفت بیرون تصادف نکنه.

کلام آخر

زمانی که افراد درگیر وسواس هستن و یا اینکه یکی از نزدیکان رو درگیر با این موضوع میبینن. ممکن با رسیدن به حداقل شناخت ممکن خود درمانی هایی رو شروع کنن. با شکست در هرمرحله نا امید تر بشن، از اونجایی که وسواس منشا استرسی داره و بهتر که برای هر شخص کاملا ریشه ای و دقیق بررسی بشه. نیاز هست که با اعتماد به تکنیک های مشاورمتخصص این مسیر رو برای خودشون هموارتر کنن.