آموزش جرات ورزی و نه گفتن به کودک

مهارت جرات مندی یا جرات ورزی یکی از مهارت های زندگی است. که برای پیشگیری از افسردگی اضطراب و اعتیاد پیشنهاد می شود .اما آنچه از جراتمندی سوء فهم شده این است که جرأت ورزی به معنای خودخواهی است در صورتی که این یک باور غلط است. بلکه جرات ورزی یعنی بیان عقاید و نیازهای خود با توجه به احترام به عقاید دیگران حتی اگر موافق نیستید. به معنای احترام و توجه متقابل است. و همچنین یکی از بهترین روش های همراهی با مردم رفتار جراتمندانه است.

آوای مشاوران علاوه بر موارد و نکاتی که در این مقاله ارائه می کند. قصد دارد تا شما را با ارائه ی مشاوره رایگان خانواده که به صورت مشاوره رایگان صورت می گیرد همراهی کند.

جرات ورزی به چه معناست؟

۱)جرات ورزی نوعی توانایی برای اظهار وجود با اعتماد به نفس می باشد. بدون اینکه مجبور باشیم به رفتار منفعلانه پرخاشگرانه یا کنترل گران متوسط شویم.

۲)جرات ورزی یعنی داشتن بصیرت علاقه و کنترلنسبت به خود.

۳) جرات ورزی یعنی بهبود مهارتهای بین فردی.

۴) جرات ورزی یعنی توانایی از خواسته‌ها عقاید و احساسات با اطمینان از این که در برابر این خواسته ها تحت سلطه و اجبار نخواهیم بود.

محورهای رفتارجراتمندانه:

الف) مهارت ابراز وجود

ب) مهارت نه گفتن

ج) مهارت ابراز بیان قاطعانه د)مهارت انتقاد موثر

کودکان ،رفتار جرات ورزانه، نه گفتن:

رفتار یا عمل جرات ورزانه به معنای حل مسئله با استفاده از مهارت مسئولیت پذیری به علاوه نگاه کردن به موضوعات از نقطه نظر طرف مقابل است. بسیاری از کودکان در روابط با دوستان از این روش استفاده نمی کنند آنهادوگونه فتار منفعلانه  یا پرخاشگرانه دارند.

رفتار منفعلانه :حتی اگر باچیزی مخالف هستند. برای ارام نگه داشتن شرایط و اینکه طرف مقابل را ناراحت نکنند و یا دوست خود را از دست ندهند، بازی بهم نریزد، تظاهربه موافقت می‌کنند. رفتارپرخاشگرانه: تحقیر و توهین فرد درخواست کننده (نه !) کودکان زیادی در زندگی به خاطر خیلی از مسایل مسخره میشوند. اگر این کودکان رفتار جراتمندانه را آموزش دیده باشند، بدون اذیتT دست انداختن  و بدون اینکه ناراحت شوند می توانند موقعیت خود را مدیریت کنند. بدون آنکه دوست هم بازی هم کلاسی و…. ناراحت شوند. می‌توانندبه درخواست نابجا و نامعقول( نه) بگویند. نه گفتن یک هنر است و آموزش آن به کودکان می‌تواند آنها را از بسیاری از آسیب‌ها ، مشکلات وفشارهای روانی دور کند( نه )گفتن از محورهای رفتار جراتمندانه است. یاد گرفتن این هنر هم به کودکان و هم به بزرگسالان توصیه می شود.

مهارت نه گفتن:

مهارت نه گفتن از آن جمله مهارت هایی است که هر انسانی باید آن را بداند و در زندگیش ان را به کار گیرد. در هر سنی انسان باید به این باور برسد که اصلاً نیازی نیست که حتماً دیگران را تایید کند. یا اینکه حتماً رضایت دیگران را به دست آورند انسان سالم باید مهارت نه گفتن را بیاموزد و اگر توان انجام کاری را ندارد.

خیلی راحت به دیگران (نه )بگوید و بعد از گفتن( نه) هم هیچ گونه احساس بدی نداشته باشد. انسان رسالتی ندارد که بخواهد همیشه همه را از خود راضی نگه دارد (نه )گفتن کمک می کند. برنامه ها و اهداف فرد درست پیش برود( نه) گفتن درست و به جا به نفع هر دو طرف رابطه است. مهمترین دستاورد این مهارت این است که اطرافیان توقع شان را از ما تعدیل می کنند (نه) گفتن درست و به جا از عزت نفس فرد می آید.

مانع شناختی جراتمندی:

الف) ترس از دست دادن روابط یا آسیب زدن به رابطه و فرد مقابل

ب) حس گناه در مورد نه گفتن و ناراحت شدن بقیه

ج) اعتقاد بر اینکه اگر درخواست دیگران را قبول نکند آدم بد و خودخواهی است

د) احساس مهم و با ارزش بودن در مواقعی که درخواستی به فرد میشود

عوامل کم جراتی در کودکان:

اگر در دوران کودکی به کم جراتی و اعتماد به نفس پایین کودکان توسط والدین توجه نشود. ممکن است در آینده مانع رشد خلاقیت و موفقیت کودک بشوند.

۱) سرکوب کردن کودک:

اگر کودک در فضایی که زندگی می کند، دائم سرکوب شود.( هر اقدامی که انجام می دهد و یا هر کاری که می کند) توسط والدین یا نگهدارنده مربی یامعلم سرکوب شود. کودک در این شرایط همیشه مواظب تمام حرکات و رفتارش است در این صورت از زندگی لذت نمی برد و کودکی نمی کند.

۲) توهین :

در خانواده به توهین به کودک  شود. به‌خصوص در جمع درد این مسئله و این نوع برخورد هرگز به زودی فراموش نمی شود.

۳)فشاردرسی:

تلاش والدین برای بهتر بودن بچه ها در زمینه درسی و توجه بیش از اندازه به نمره ای که کودک دریافت می کند. بدون توجه به حالات روحی و تاثیرات منفی که روی کودک میگذارد. می‌تواند زمینه از بین بردن اعتماد به نفس کودک را فراهم کند .ضمن اینکه فضای مدارس باید جذاب و دلنشین باشد.

۴) عدم احترام به کودک:

احترام گذاشتن به کودک، به حرف  اوگوش ندادن،با کودک وقت نگذار ندادن، بازی نکردن و مقایسه کودک با دیگران. میتواند از عوامل مهم ضعف در اعتماد به نفس و عزت نفس کودک باشد.

چه کنیم کودک ما جراتمند شود؟

۱) توجه:

بچه ها در کودکی و بعد به تولد به توجه خیلی بالای والدین نیاز دارد. بزرگتر که شدن علاوه بر توجه والدین به توجه معلم و مربی و ….. نیازمند هستند.

۲) تحسین در جمع:

کودکان را در تحسین کنید به خصوص در جمع و در حضور دیگران اگر در سنین ۹ تا ۱۲ سالگی یا نوجوان باشند. این عمل تاثیر بسیار زیادی بر روحیه قدرتمندی و حس اعتماد به نفس  آنها دارد و برایشان بسیار مفید است.

۳) عدم سرکوبی کودک:

باید از روش تحسین ترغیب و تشویق به جای سرکوب کودک استفاده شود تقویت مثبت نیز بسیار تاثیر گذار است.

۴) آدم مسخره کردن:

والدین مربیان معلمان و …. شدیداً از مسخره کردن کودک پرهیز کنند مسخره کردن و به تمسخر گرفتن کودکان بسیار آسیب‌زننده است.

۵) کاهش فشار درسی:

بسیاری از کودکان در مهد کودک مدارس و نهادهای آموزشی فشار زیادی  برای درس خواندن به آنها تحمیل می شود. به طور مثال (کودک از صبح تا ساعت ۱۲ مدرسه است ۱۲ تا ۴ کلاس تقویتی در خانه هم معلم خصوصی و در نهایت انجام تکالیف) چگونه کودکان بسیار آسیب می بینند و از درس به شدت زده میشوند.

۶) شعر گفتن توسط کودک:

در خانه ،مهدکودک و مدرسه اگر کودک ترانه یا شعری یا مطلبی بخواند. کمک زیادی به ایجاد حس خوب و بالا رفتن اعتماد به نفس کودک می کند.

۷) احترام :

هر قدر که به کودک احترام بگذارید و او را ارزشمند بپندارید. می‌تواند در ایجاد روحیه خوب به ا و کمک کند ضمن اینکه احترام گذاشتن را یاد می‌گیرد.

۸) ترمیم روابط خواهر و برادری:

چنانچه کودک خواهر یا برادر دارد والدین تلاش کنند و روابط آنها بهبود یابد. گاهی کودکان نسبت به هم حسادت می‌کننددراینصورت روحیه شان شکننده می شود.

۹) حل مشکل کودک:

والدین دقت کنند که کودک چه مشکلی دارد از چه چیزی رنج می برد. مسئله آزاردهنده را پیدا کنند و کودکشان را در  حل یا رفع آن مشکل یار ی کنند.

۱۰)برنامه های غیر درسی:

اگر کودک مدرسه میرود برای او کلاس یا برنامه های خارج از درس طراحی کنند. جزو برنامه های روزانه کودک کلاس هایی مثل ورزش و هنر و…. و حتماً قراربدهند.

چگونه نه گفتن رابه کودکان آموزش بدهیم؟

۱) ابتدا وارد این خودشان باید به درخواست های نامعقول کودک نه بگویند تا کودک یاد بگیرد همه چیز پذیرفتنی نیست.

۲) باید این جرات مندی را در کودک تقویت کنند به این شکل که اگر کودک در برابر خواسته های آنها نه گفت والدین مخالفت نکنند. کودک را تنبیه و سرزنش نکنند. به او برچسب بی ادبی نزنند بلکه اجازه بدهند این رفتار خوب و پسندیده در اون نهادینه شود.

۳) به کودک آموزش بدهند در مقابل چه رفتار هایی باید نه بگوید و اگر  درخواستی معقول بود ابتدا روی او آن فکر کند و سپس جواب بدهد.

نکات مهم دبگر….

۴) هرگز نه گفتن کودک آن را سرکوب نکنند چون در واقع میتواند نشانه  ای از هوش بالای کودک باشد.

۵) اگر شرایطی پیش آمد که شخصی برروی موضوعی پافشاری می کند والدین کودک را از آن فرد و محیط دور کنند حتی اگر لازم شد ارتباطی که باعث آزار و رنجش کودک میشود را کاملا قطع کنند.

۶) از طریق بازی، به این شکل که مادر در حین بازی به کودک بگوید کبریت بیاور تاب آتش بازی کنیم و کودک نه بگوید و در مقابل کودک به مادر بگوید از جیب پدر پول برداشته خوراکی بخریم و اینبار مادر نه بگوید. یعنی در واقع در حین بازی نقش ها جابجا شود هر دو طرف هردو نقش را بازی کنند.

در این مورد مقاله ی آموزش نه گفتن به کودک کمک کننده خواهد بود.

۷) بازی با کارت، چهار کار تهیه شود روی هر کدام از کارت ها یک نقاشی کودکانه باشد. به طور مثال روی کارت شماره۱تصویر دو کودک که با هم دعوا می کنند روی کارت شماره ۲تصویر کودکی که فکر می کند روی کارت شماره ۳ تصویرکودکی که عصبانی است . و روی کارت شماره ۴ تصویر دست کودکی که به علامت نگفتن جلو آمده از کودک بخواهید که کارت نه گفتن را به این کارت ها پیدا کند.

۸)والدین ابتدا آموزش را از افراد غریبه شروع کنند در مواقعی که کودک دوست ندارد و نمی خواهد تحت تاثیر افراد غریبه قرار بگیرد نه گفتن را شروع کنند. وقتی کودک کم کم یاد گرفت در مقابل افراد غریبه نه بگوید در مقابل  درخواست های نابجای افراد آشنا هم بتواند بدون نگرانی بگوید نه.

عواقب (نه) نگفتن:

• کودک نیاز بقیه را به نیاز خود ترجیح میدهد ،(گرسنه است ولی خوراکی اش را به دوستش می دهد)
• گفتن بله یعنی به تمام چیزهای مورد علاقه نه گفتن (انصراف از بازی و دیگری را جای خود در بازی شرکت دادن.
• سوءاستفاده از کودک و تسلیم شدن در برابر خواسته های نابجای دیگران.
• احتمال زیاد ازار جنسی ( در مقابل خواسته شخصی که به او پیشنهاد داده همراه او شود و به والدین خود چیزی نگوید)
• از بین رفتن عزت نفس و اعتماد به نفس در کودک.
• دست انداخته شدن آزار دیدن مورد تمسخر  دوستان و همکلاسی ها و همسالان خود قرار گرفتن.
• باج دادن به دیگران به خصوص دوستان و همسالانش برای اینکه با او بازی کنند یا در گروه خود او را بپذیرند.