فهرست مطالب
نحوه ی تنبیه و محدودیت کودک
هر والدینی ممکن که عقاید و تجربیات شخصی درمورد نحوه ی تنبیه و محدودیت کودک داشته باشه. باتوجه به بار منفی که واژه ی تنبیه داره مخالفت هایی رو هم با خودش بهمراه داره.اما بهتر این موضوع رو روشن کنیم که زمان هایی که والدین کودک رو از تماشا کردن تلویزیون و یا بازی با اسباب بازی مورد علاقش منع می کنن. یا زمانی که کار خطرناکی انجام میده بهش با تندی میگن (نکن!). درواقع با این روش ها برای اصلاح رفتار کودک از روش تنبیه استفاده میکنن.
آوای مشاوران در این مقاله سعی داره روش هایی برای داشتن محدودیت به اندازه و مناسب برای کودک ارائه بده تا والدین به رفتارهای مدنظرشون نزدیک تر بشن.
تاثیر تنبیه و محدودیت
اگراین امکان فراهم بود که برای تربیت کودک صرفا از روش پاداش (در مقاله ی نحوه ی پاداش دهی به کودک به صورت کامل توضیح داده شده )استفاده کنیم خیلی عالی بود. اما نیاز هست روشی تلفیقی در پیش گرفته بشه.
دو نکته ی مهم در مورد تنبیه
نکته ی مهم اول درخصوص تنبیه این مورد هست که به کودک یاد میده چه کاری رو نباید انجام بده اما کودک در همین مسیر رها میشه. دیگ این مورد بهش آموزش داده نمیشه که چه کاری رو باید انجام بده. بنابراین کودک نمیدونه رفتاری که داشته و ناپسند بوده حالا باید با چه رفتار مناسبی جایگزین بشه.
نکته ی دوم این مورد هست که تنبیه باید موقتی باشه چرا که وقتی تنبیه به دفعات زیاد و مداومی انجام بشه تاثیرات خودش رو از دست میده. خیلی از والدین سعی می کنن روش های تنبیهی رو تغییر بدن اما باز هم بعد از مدتی هر روش تاثیرات خودش رو از دست میده و برای کودک عادی میشه. به همین دلیل و دلایل مهم دیگه ای که برای کودک آسیب زا خواهد بود روش تنبیه بدنی به هیچ عنوان توصیه نمیشه و ممنوع هست.
چه وقت و چطور باید از تنبیه استفاده کرد
تنبیه موثر رو پیدا کنید
هدف از تنبیه این مورد هست که رفتار نامناسب و نامطلوب کاهش پیدا کنه. اما در بسیاری از موارد والدین تنبیهاتی رو به کار میگیرن که نه تنها منجر به کاهش رفتار نامناسب نمیشه بلکه برای کودک اصلا تنبیه به حساب نمیومده و یا با تکرار زیاد از حد عادی و طبیعی شده. به عنوان مثال وقتی که والدین به عنوان تنبیه از کودک میخوان که چند ساعتی توی اتاقش باشه و کودک از این فرصت برای بازی و یا تماشای کارتون در اتاقش استفاده میکنه. درواقع هیچ محرومیت و یا تنبیهی رو حس نمیکنه. پس دوباره خواهرش رو کتک میزنه چون نهایتا قرار که برگرده به اتاق. بنابراین علاوه بر اینکه دقت میکنید تنبیهات آسیب زایی برای کودک نداشته باشید. به نتیجه ی تنبیه و میزان اثری که در کاهش رفتار نامناسب داشته دقت کنید.
زیاده روی در تنبیه
اگر بیش از حد از تنبیه استفاده کنید. کودک بهش عادت میکنه و به تدریج تاثیر خودش رو از دست میده. هر تنبیهی هر چقدر هم که موثر باشه. با استفاده ی بیش از حد ضعیف میشه.
تنبیه در کنار روش های مثبت
در کنار تنبیه برای دادن رفتاری به عنوان رفتار جایگزین، نیاز هست که به کودک آموزش هایی داده بشه. بعد از آموزش در صورت اصلاح رفتار پاداشی برای کودک در نظر بگیرید. به عنوان مثال اگر کودک رو به خاطر دویدن به سمت خیابان تنبیه کردید. لازم که نحوه ی عبور از خیابان رو بهش آموزش بدید و در دفعات بعدی بخاطر رفتار محتاطانه و یا منتظر موندن کنار خیابان تشویقش کنید و بهش پاداش بدید.
تنبیه رو به تعویق نندازید
اگر قصد تنبیه کودک رو دارید. بعد از رفتار ناپسندی که داره اینکارو انجام بدید. برای کنترل رفتار انسان نیاز به پیامدهای بدون وقفه هست. این پیامد میتونه مثبت مثل پاداش و یا منفی مثل تنبیه باشه. پس صبرنکنید تا بابا بیاد خونه، تا فردا بعد از ظهر و یا هفته ی دیگ صبر نکنید. هر تنبیهی اثرش رو با گذشت زمان از دست میده. چرا که ممکن کودک نتونه ارتباط تنبیه با رفتار ناپسندی که داشته رو درک کنه.
همیشه دلیل تنبیه رو شرح بدید
کودک باید بدونه که دقیقا بخاطر چه رفتاری داره تنبیه میشه. اینکه تو بی ادب بودی، پسر بدی بودی، تو دختر بدی بودی حرف گوش نکردی، چون زیادی شیطونی کردی. رفتارناپسندی رو برای کودک روشن نمیکنه و نمیتونه درک کنه. پس نیاز که عنوان کنید دقیقا چه رفتاری باعث تنبیه شده و بعد از اون رفتار جایگزین و مناسب رو هم آموزش بدید.
ثابت قدم باشید
تنبیه موثر نه تنها یک تنبیه بدون وقفه هست. بلکه تنبیهی هست که برای کودک قابل پیش بینی باشه. یعنی کودک از این موضوع آگاه باشه که بعد از انجام عمل و رفتار ناپسند خاص چه تنبیهی در انتظارش هست. البته این نکته رو باز هم یادآوری میکنم تکرار زیاد تنبیه تبدیل به عادت میشه. برای استفاده ی درست، نیاز که شما در دفعات اولیه ی تنبیه با آموزش و تقویت رفتار مثبت جایگزین نیاز به تکرار تنبیه نداشته باشید.
الکی تهدید نکنید
کودک رو به تنبیهی که انجام نمیدید تهدید نکنید. همیشه به حرفی که میزنید عمل کنید.البته نه اینکه تهدید به عمل خطرناک و یا تنبیه بدنی داشته باشید و به این دلیل حتما اجراییش کنید. بلکه این تهدیدات رو به کل حذف کنید. صرفا به تنبیهات مجازی که آسیبی به کودک وارد نمیکنه، تاثیراتی داره و حتما انجامش میدید اشاره کنید.
فرصت اطلاح رفتار
هدف از تنبیه اصلاح رفتار کودک هست. پس باید بهش فرصت بدید تا مواردی که آموزش دیده رو نشون بده. اگر تنبیه طول بکشه ممکن کودک فرصتی برای اصلاح رفتار خودش پیدا نکنه. تنبیهاتی که هفتگی یا ماهانه و یا روزهای و ساعات طولانی رو در بر میگیره کمک کننده نخواهد بود. چرا که ذهن کودک به جای فکر کردن به رفتار اشتباه و اصلاح رفتار به سمت پیدا کردن راه فرار از محرومیت و تنبیه میره. با این نوع تنبیه عادت ناپسند و پایداری به رفتاری که قصد داشتید اصلاح بشه و نشد اضافه کردید.
استفاده از روش محرومیت
محل اخراج برای محرومیت
در روش محرومیت باید کودک برای مدتی که داره تنبیه میشه (و نباید طولانی باشه) احساس کنه که چیزی رو از دست میده. بنابراین محل اخراج شدن باید خسته کننده باشه. به هیچ وجه نباید تاریک و یا ترسناک باشه. هر مکان امنی در خانه که فقط سرگرم کننده نباشه برای این کار مناسب هست. اتاق خواب هم اگر کودک محدود به تخت خواب بشه مناسب هست. در کل محل اخراج انتقدرها هم مهم نیست بلکه باید طوری باشه که کودک ترجیح بده جای بقیه باشه. به عنوان مثال اگر کودک میخواد تلویزیون تماشا کنه و یا دوچرخه سواری کنه، یک اتاق خواب پر از اسباب بازی دیگه جذابیتی نداره.
دلایل محرومیت رو برای کودک توضیح بدید
زمانی که قصد دارید کودک رو محروم کنید علاوه بر توضیح رفتار ناپسندی که باعث انجام این محرومیت شده رو شرح میدید. بهتر که توضیح بدید که این محرومیت به کودک کمک میکنه تا هادت ناپسندش رو ترک کنه.
مدت زمان محرومیت
مدت زمان محرومیت کودک باید متناسب با سن کودک باشه تا آسیبی به کودک نرسه. گذروندن دوره های طولانی در یک اتاق یا محروم شدن برای بیرون رفتن از خانه به مدت چند هفته سازنده نیست. نکته ی مهم اینجاست که هر چه سن کودک پایین تر باشه مدت زمان براش طولانی تر میگذره و دقیقا برای جلوگیری از آسیب و بالا بردن اثر تنبیه این مورد رو در نظر بگیرید و مدت زمان تنبیه رو مشخص کنید.
کلام آخر
در انجام هر مورد دقت لازم را بخرج بدید. فراموش نکنید هدف از تنبیه تخلیه ی خشم خود والدین نیست بلکه داشتن روشی هدفمند به همراه آموزشی خاص برای تغییر رفتار ناپسند انجام میشه. با توجه به شرایط متفاوت هر کودک اگر در هر مورد با چالشی مواجه شدید میتونید از مشاور متخصص کمک بگیرید.
بدون دیدگاه