راهکارهای کاهش استرس در کودک

استرس چیست؟

یک اپیدمی جدید جهان را فرا گرفته و البته این اپیدمی یک ویروس نیست این استرس است. که تقریبا همه افراد جهان را چه در محل کار و چه در خانه خود دچار اضطراب می کند. ندانستن اینکه چگونه می توان با آن کنار آمد آن را به یک درد کشنده تبدیل می کند. استرس بزرگ و کوچک نمی شناسد و می تواند یکی از مهمترین دلایل مرگ باشد. از آنجایی که در دنیایی زندگی میکنیم که پر از فاکتورها و ابزارهای استرس زا است. امروز استرس بخشی از زندگی روزمره ما شده استرس یکی از واکنش های طبیعی بدن در موقع خطر است که باعث می‌شود بدن آماده فرار و یا جنگ شود.

درواقع استرس می‌تواند فعالیت سیستم های مختلف بدن را برای آماده سازی در مواجهه با تهدیدات احتمالی کاهش و یا افزایش بدهد. استرس احساس زیر فشار بودن از نظر فکری و ذهنی است که هم کودک و هم بزرگسال می تواند آن را تجربه کند. استرس معمولاً زمانی ایجاد می شود. که چندین اتفاق باهم رخ بدهد. مثل؛ عوض شدن چیزهای زیادی در یک زمان یا شنیدن صداهای زیاد و مختلف به طور همزمان. استرس حتی در زمانی که چیزی کم باشد به سراغمان می‌آید مثل ؛وقتی که زمان زیادی برای درس خواندن نداریم. گاهی روند رفع استرس باید از انواده و مشاوره رایگان خانواده شروع شود تا به مشاوره کودک برسد. بنابراین نقش خانواده را دست کم  گرفته و با استفاده از مشاوره رایگان تلفنی این مسیر را برای خود هموارتر کنید.

عملکردهای استرس

استرس ماهیتا عملکردهای دوگانه دارد؛

نوع استرس خوب و مثبت

استرس بد ومنفی

الف)استرس خوب و مثبت

استرسی است درحدطبیعی ومتعادل که اگر تبدیل به فرصت شود میتوان به عنوان موتور محرکه موجبات جنب وجوش،تحرک،پیشرفت و ترقی در انجام امور کارها و اهداف فراهم سازد.

ب)استرس منفی بد:

استرسی که از حد مجاز ،طبیعی وتحمل خارج شود باعث اختلالات متعددی در کلیه امورزندگی؛شغل،تحصیل و….را فراهم کند.

نکته؛

افرادی که از استرس مثبت در حد لازم و طبیعی برخوردار نباشند. بدیهی است، احساس ونگرش بی خیالی، بی قیدی، انفعالی ولی خاصیتی دارند.

استرس در کودکان:

بزرگتر ها همیشه فکر می کنند همه چیز در دنیای بچه ها خوب و شیرین است. و آنها همیشه به دور از استرس های بزرگتر ها و فشارهای روحی و جسمی آنها هستند. اما در حقیقت کودکان آنقدرها هم که ما فکر می کنیم روزگار ساده و آرامی ندارند. انها استرس های گوناگونی تجربه می‌کنند. استرسی که ناشی از رشد طبیعی آن هاست یا استرس هایی مربوط به هیجانات خانوادگی و اجتماعی.

کودکان به اخلاق والدین‌شان توجه زیادی دارند وقتی والدین آنها ناراحت هستند. کودکان نیز مضطرب میشوند و وقتی آرام هستند. آنها نیز فرصت بیشتری برای آرامش دارند. باید به این نکته توجه داشت که هر استرس علتی دارد (خشم ،ترس ،حسادت بیماری و …)می‌تواند از دلایل بروز استرس در کودکان باشد و بدون ندانستن علت نمی توان استرس را درمان کرد.

توصیه‌های کوتاه ولی مهم

۱)کودکانی که استرس دارند اعتماد به نفس ندارند.

۲)مشکلات و تنش فردی خود را در مقابل کودکان اظهار نکنید.

۳)سرگرمی ها ،بازی ها  وتفریحات میتوانند استرس را کم کنند.

۳)فضای خانواده را خوشایند و صمیمانه کنید.

۴) به حرف کودکتان خوب گوش کنید و اطمینان بدهید که همیشه پشتیبان و حامی او هستید.

۵)وقت بیشتری برای کودکان تان بگذارید.

۶) برای کودک حد و مرز قائل شوید،او را پرتوقع بار نیاورید.

راههای کاهش استرس در کودکان

۱)به دنبال دو زبانه بودن کودکان نباشید

اگر  والدین می‌توانند با بازی و تفریح و سرگرمی این کار را بکنند لطفاًفرزندخودرا به خاطر دوزبانه شدن از اسکرین ها استفاده نکنید ،۴ ساعت تو را پای تلویزیون به خاطر دوزبانه شدن نشانید این راهش نیست

۲) حذف یا کاهش بازیهای رایانه ای ، جنگی و پرتنش 

این بازی ها هیجانات کودک را بالا می‌برد و تاثیر زیادی در ایجاد استرس و بالا بردن اضطراب  فرزندتان دارد.

۳) حذف یا کاهش رفتارهای پرخاشگرانه در محیط

چه با کودک چه بین زوجین و چه با دیگران اینگونه رفتارها حذف شود این رفتارها با ایجاد ترس در کودک به استرس و اضطراب آن ها دامن می زند.

۴) کنترل زبان بدن

زبان بدن شما ترس را انتقال میدهد به طور مثال به کودک خود میگویی نترس ولی دستش را محکم می گیرید. و یا به کودک خود می گوید از صدای رعد و برق نترسد ولی واکنش بدن شما ترس را نشان میدهد  از صدای رعد و برق می ترسید و فرار می کنید. از زبان بدن و لحن آرامش دهنده استفاده کنید

۵) تنها گذاشتن ناگهانی و بدون اطلاع ممنوع

از قبل موضوع را با کودکتان در میان بگذارید. به طور مثال پدر قصد رفتن به ماموریت دارد و چند روزی در خانه نیست و کودک او را نمی بیند. حتما این موضوع را به او بگویید و او را برای ماموریت رفتن پدر و ندیدن او آماده کنید نه اینکه پدر برود و به طور ناگهانی بچه چند روز ازدیدار پدر محروم باشد. این به معنی ترس از رها شدن و تنها گذاشته شدن و ترد شدن است. یا اگر قصد جابجایی ورفتن به منزل جدید  یا محله جدید و یا حتی عوض کردن  اتاق کودک را دارید. برای این موضوع اورا آماده کنید. ناگهان این کار را انجام ندهید تغییر ناگهانی در محیط ممنوع.

۶) حذف یا کاهش صفحه نمایش ها

تلویزیون، موبایل ،لپ تاپ و…. چیزی که صفحه نمایشی دارد. صفحه های نمایشی کودکان را به شدت مضطرب می‌کنند و به شدت آسیب میزنند یا کامل حذف شود یا کم کنید. زیرسن دوسال؛ کودکان هیچ صفحه نمایشی نباید ببینند

.۲_۵سالگی؛نیم ساعت

۵سال به بالا؛۱_۱٫۵ساعت

آنهم به طور ناپیوسته.یعنی هر ۱۵ یا۲۰دقیقه یکبار کودک از صفحه نمایش  به مدت ۵دقیقه دور شده و دوباره تماشا کند.

۷)حذف جملات سمی

ترساندن کودک مثل؛ عمو الان دعوا میکند یا عمو دعوایش کن و….سواستفاده از احساسات کودک مثل؛اگر این کار را بکنی یا نکنی دیگر دوستت ندارم و… یا تورابه فلانی میدهم بچه آنها بشو

۸)استفاده از جملات سازنده

بااین جملات به کودک خود آرامش بدهید:توبرای من خیلی مهمی، دوستت دارم و…

۹)بازیهای آرام فکری

باکودک خود بازی کنید مثل منچ بازی،گل یاپوچ

۱۰)هرگز قهر نکنید

هرگز باکودک خود قهر نکنید؛

مگر کودک شما جز شما چه کسی را دارد که اورا تهدید به قهر یا ترک میکنید بااین رفتار به او شوک وارد میکنیدوحس تا امنی در او ایجاد میکنید وکودک شما همیشه ترس از دست دادن شمارا دارد.

راههای درمان استرس

روزی حداقل یک تا نیم ساعت کنار کودک نشسته و با اوبازی کنید.

موقع بازی با فرزندتان مثل یک بزرگسال نباشید مثل دو کودک در کنار هم بازی کنید در زمان بازی (امرونهی نکنید، دست از تربیت و نصیحت بردارید و با شیطنت کودک شیطنت کنید اگر گوشی تلفن همراه شما زنگ خورد جواب ندهید، امور خانه داری مثل آشپزی در مدت بازی کاملاً منتفی است ) با تمام هوش ،تمرکز و حواس کنار فرزندتان باشید با این کار سطح ایمنی او را بالا می برید.

مادر در کنار من هست و اصلی‌ترین نیاز من که بازی هست را پاسخ می دهد. زمان بازی مشخص باشد مثلاً اگر هر روز بین ساعت  ۱۱ تا ۱۲ بازی میکنید فردا در راس همان ساعت بازی کنید کودک را در استرس وچشم انتظاری قرار ندهید ،که نداند امروز چه ساعتی قرار است بازی صورت بگیرد لطفا زمان بازی کاملا مشخص باشد.

۲)نقاشی کشیدن

وسایل نقاشی کاغذ ،مداد رنگی، پاک کن ،مداد سیاه و….را در اختیار کودک قرار بدهید.اوباید آزادانه وبدون الگو نقاشی بکشد .موقع کشیدن نقاشی تذکر و کنترل به هیچ وجه صورت نگیرد

۳)شن ،اب،خاک وماسه:

والدین این وسایل رادر اختیار کودک قرار بدهند وشرایط بازی با آنها را برای کودک فراهم کنند.

این موارد پایه علمی دارد در زمان بازی با آب و خاک سطح استرس کاملا پایین میاید

۴)رنگ آمیزی

کتابهای نقاشی که طرح دارند در اختیار کودک قرار بدهیدواز او بخواهید که طرحها را رنگ آمیزی کند.والدین عزیز  اصلا توجهی به اینکه از خط بیرون میزند ویا اینکه چرا خورشید سبز یا درخت آبی است و..‌..نکنید هیچ کاری با کودک نداشته باشید.

۵)ماساژ دادن

اگر سطح استرس در کودک بسیار بالا است کمر کودک را ماساژ بدهید به این شکل که انگشت شست هر دو دست را روی ستون فقرات هر دو طرف کمر کودک گذاشته و به صورت دایره ای ارام ماساژ دهید. از بالا به پایین. روزی سه مرتبه( صبح ،ظهر،شب) به مدت ۱۵دقیقه

۶) داشتن پرنده یا حیوان خانگی

پرنده یا حیوانی که کودک دوست دارد و از آن نمی‌ترسد را تهیه کنید تا کودک به او رسیدگی کند ( اب،غذا،کود،نظافت….) را انجام بدهد. این کار کمک می‌کند که سطح استرس کودک پایین بیاید.

۷)رفتن به طبیعت

هرروز سعی کنید کودکتان را به پارک ببرید وهفته ای یک الی دوبار به دل طبیعت بروید و اجاره بدهید آزادانه وبه میل خودش بازی کند .برگ درختان و گیاهان رالمس کند وار بودن در طبیعت لذت ببرید لطفا بازیهایش را بجز در موارد خطر کنترل نکنید.

تمرینات جدی و مهم که مثل دارو عمل میکند:

دوتمرین جدی ومهم وجود دارد که در ازبین بردن استرس کودکان و بزرگسالان بسیار کمک کننده است. حتی می‌تواند جایگزین داروهای ضد استرس واضطراب که پزشک تجویز کرده باشد عبارتند از:

الف) تنفس های عمیق شکمی:

بسیار کمک کننده در کاهش و یا از بین بردن استرس هستند و باید این تمرین را به کودکان آموزش داده و به طور جدی آن را دنبال کرد. سه بار در روز به تعداد وهر دفعه به تعداد زیاد اگر این تمرین به طور مداوم انجام شود می تواند حتی داروهای ضد اضطراب را کنار گذاشت

(با۳شماره نفس را وارد ،۳شماره نگه داشته وبا۳شماره خارج کنید)

ب) ریلکسیشن:

والدین این تمرینات را در حضور کودکان انجام بدهند. به زبان ساده به کودک بگوییم نفس عمیق بکش و بدنت را شل کن و سپس نفست را بیرون بده خیلی ساده می‌توان این موضوع را به بچه‌ها انتقال داد و مطمئن باشید که کودکان با ما همراهی میکنند.

توصیه های غذایی:

کودکانی که مبتلا به اضطراب و استرس هستند آب زیاد مصرف کنند. به تغذیه کودکان بیشتر توجه شود چون کودک مضطرب کمتر باید از فست فود استفاده کند و بهتر است که اصلا استفاده نکند. کاکائو و قهوه برای این کودکان اصلاً خوب نیست از سبزیجات و میوه  بیشتر استفاده کند. استفاده از دمنوش هایی که با توجه به ویژگی های بدن کودک توصیه میشود از طریق طب سنتی و متخصصین در این زمینه استفاده شود.

کلام آخر

امروز در دنیا از عشق درمانی و محبت درمانی و بغل درمانی برای حل بسیاری از مشکلات روانشناسی استفاده می‌شود. مشکلاتی مثل اضطراب. اگر بچه های اضطرابی و استرسی را در روز بارها در آغوش بگیرید نوازش کنید و به خودتان بچسبانید. سطح اضطراب شان خیلی زود تر از دارو درمانی پایین می آید این موضوع از لحاظ علمی ثابت شده. که در آغوش گرفتن، بغل کردن به خصوص از طریق نگهدارنده اصلی در زمان استرس کودک و نوجوان باعث پایین آمدن سطح اضطراب آنها میشود.